تمدن های فلات ایران
در مقاله گذشته دو تمدن جیرفت و شهر سوخته که مربوط به دوران اولیه تشکیل تمدن در فلات ایران است مورد بررسی قرار گرفتند. در این مقاله به بررسی سه تمدن معروف دیگر که در شکوفایی هنر ایرانی تاثیر قابل توجهی داشتند می پردازیم.
تمدن سیلک کاشان نخستین بار در سال 1312 شمسی توسط پرفسور رومن گریشمن فرانسوی مورد کاوش قرار گرفت. کشف معبد عظیم پله ای شکل و آثار سفالی بسیار ، نشانگر وجود تمدنی هشت هزار ساله در این منطقه بود. تحقیقات باستانشناسی در لایه های زیرین ثابت کرده است که نخستین ساکنان سیلک، مرده ها را در زیر خانه ها دفن می کردند و از آنجا که به نوعی زندگی پس از مرگ اعتقاد داشتند، درون قبرها ظروف و ابزاری برای استفاده مرده ها قرار می داند.
کشف فلز مس و اختراع چرخ سفالگری در اواخر هزاره پنجم پیش از میلاد آغازگر فصل جدیدی در زندگی بشر بود. مردم این دوره ابتدا از مس خام که به شکل معادن سطحی یافت می شد با روش چکش کاری، ابزار کوچکی می ساختند اما به مرور و با دستیابی به فناوری استخراج و ذوب فلز توانستند ابزار بزرگ تر و کاربردی تری بسازند.
از مهم ترین مناطق باستانی در دوران شکوفایی صنعت فلز مس علاوه بر تپه سیلک کاشان می توا ن به تپه های گیان نهاوند، باکون فارس، حصار دامغان، قبرستان قزوین، تل ابلیس و تل یحیی در کرمان و تپه های شوش در استان خوزستان اشاره کرد.
گرچه ردپای بسیاری از تمدن های بزرگ حاشیه فلات ایران چون جیرفت و سیلک، در پی خشکسالی و هجوم اقوام بیگانه گم شده، همین اندک آثار بجای مانده خود گویای اوج شکوه و ذوق هنری ساکنان سرزمین کهن ما است.
